In elke kamer de juiste verlichting – Thuisserver

In elke kamer de juiste verlichting: aandachtspunten per kamer
Jolijn Vandebeek

Elke leefruimte heeft een andere functie en stelt bijgevolg andere eisen aan de verlichting. Belangrijk is dat je voor elke ruimte een duidelijk onderscheid maakt tussen algemene verlichting, sfeerverlichting en accentverlichting. Verlies ook de factor energiezuinigheid niet uit het oog: vandaag de dag is voor elke toepassing al een waardig en zuiniger led-alternatief mogelijk. We sommen de aandachtspunten per kamer voor je op.

Gemiddelde verlichtingssterkte per kamer
De hoeveelheid licht die een lichtbron uitstraalt wordt uitgedrukt in lumen.
Daarnaast heb je de lichtsterkte die wordt uitgedrukt in Lux (lx). Lux is de hoeveelheid licht per vierkante meter (1 lux = 1 lumen/m²).
De gemiddelde aanbevolen verlichtingssterktes per kamer zijn afhankelijk van de functies in die ruimte:

Keuken:
300-500 lx voor werkbladverlichting
200-300 lx voor algemene verlichting
Eetkamer:
300-600 lx voor tafelverlichting
100-150 lx voor algemene verlichting
Woonkamer:
300 lx voor leesverlichting
50-200 lx voor algemene verlichting
Slaapkamer:
400 lx voor taakverlichting
200-400 lx voor algemene verlichting
Bureau:
300 lx voor werkruimte
20 lx voor algemene verlichting
Badkamer:
300-500 lx voor spiegelverlichting
200 lx voor algemene verlichting
Toilet: 100 lx
Inkomhal en gangen:
100 lx voor de inkomhal en trap
50-100 lx voor de gang en overloop
Berging, wasruimte, kelder, garage:
300 lx voor werkruimte
50-100 lx voor algemene verlichting

Verlichting in de keuken
De functies in een keuken zijn erg verschillend. Om je maaltijd voor te bereiden heb je een hoog verlichtingsniveau nodig, terwijl voor de rest van de ruimte algemene verlichting voldoende kan zijn.

Het werkblad:
led-lijnen of spots onder wandkasten, zo ver mogelijk van de muur weg.
Voor led-lijnen volstaat 5W/meter in de meeste gevallen. Vermijd verblinding door de led-lijn in een profiel te voorzien of aan de onderkant van kasten met een rand die de lichtbron maskeert.
Voor spots is een armatuur met een lamp van 7W voldoende, maar let op voor hinderlijke schaduwvorming op je werkblad.
Aanrecht: 2000 à 4000 lumen.
De kookzone:
de verlichting onder de afzuigkap verlicht de kookplaten. Lampen van 7W zijn hiervoor ideaal. Kies voor lampen die kleuren zo getrouw mogelijk weergeven.
Algemene verlichting:
wordt vaak centraal geplaatst, maar let ook hier op voor schaduwvorming: interessanter is om te kiezen voor specifieke werkplekverlichting, zo heb je het licht niet in de rug als je bijvoorbeeld aan de spoelbak staat. Pendelarmaturen zijn een goede oplossing als je keuken een hoog plafond heeft.

Verlichting in de eetkamer
In de eetkamer moet je een onderscheid maken tussen de tafelverlichting en de algemene sfeerverlichting. Dimbare verlichting.

Boven de eettafel:
pendelarmaturen zijn hier goed geschikt. De standaardhoogte is zo’n 1,7 m tot 1,8 m boven de grond of kies voor armaturen die je in de hoogte kan aanpassen. Kies voor meerdere individuele lampen of een armatuur met meerdere lampen, zodat de tafel voldoende verlicht is. In totaal 20 tot 30W volstaat. Let ook hier voldoende op het visueel comfort als je aan tafel plaatsneemt.
Algemene verlichting: belangrijk is om met de juiste sfeerverlichting te werken. Vooral ingebouwde downlights (armatuur met gerichte lichtbundel naar beneden), wandarmaturen en koofverlichting (ingebouwde verlichting die de lijnen van je plafond volgt) zijn populair.

Verlichting in woonkamer
De lichtbehoefte in de woonkamer is op ieder moment anders. Je kan meerdere lichtbronnen plaatsen die je apart kan bedienen of een dimmer voorzien. Hier is een goede harmonie tussen verschillende vormen van verlichting belangrijk. Zorg voor een evenwichtig geheel van algemeen diffuus licht en accentverlichting.

Leesverlichting: zorg dat de leeszone zich in de buurt van een vast lichtpunt of een ingebouwde downlight bevindt. Je kan ook kiezen voor een verplaatsbare, staande armatuur.
Een staanlamp met leeslamp toevoegen naast de zetel. Kies een lamp van 700 lumen om goed te kunnen lezen.
Algemene verlichting: dezelfde opties als in de eetkamer. Dimmers zijn interessant om extra sfeer te creëren. Vermijd sterke lichtpunten voor de tv.
Accentverlichting: staande lampen of wandarmaturen belichten muur en plafond en zijn erg sfeervol, maar denk eraan dat zo ook schoonheidsfoutjes als luchtbellen in behangpapier of scheuren in het plafond extra zichtbaar worden. Een goedkope optie is verlichting in een vitrinekast of boekenkast, zoals ledverlichtingsstrips onder elke plank of gerichte spots in het plafond. Bovendien erg handig en sfeervol.

Verlichting in slaapkamer
De slaapkamer wordt over het algemeen voornamelijk voor ontspanning en rust gebruikt. Daarom kies je best voor warm wit licht en 200 à 400 lux.
Gaat het om een kinderslaapkamer of een slaapkamer voor volwassenen? Een kinderslaapkamer is immers ook een speelplek, en later een studeer- en hobbykamer.

Taakverlichting: als bedlampje heb je al voldoende met 5W. Bureaulampen zorgen voor gerichte taakverlichting en hebben een hoger vermogen.
Leeslampjes aan het bed kan je ook centraal monteren en naar buiten richten, zodat ze je partner minder hinderen.
Algemene verlichting: door de sterke taakverlichting moet de algemene verlichting niet zo fel zijn. Zorg ervoor dat je het licht kan aan- of uitschakelen vanuit je bed en aan de deur.
Voetverlichting: is altijd handig om de weg naar de deur te vinden zonder dat het storend is voor je partner.

Verlichting in bureau

Taakverlichting: degelijke algemene verlichting aangevuld met verlichting boven je bureau. Om felle contrasten te vermijden en de ogen minder te vermoeien, mag de bureaulamp geen te sterk licht produceren. Ook hier is visueel comfort belangrijk, zeker bij het werken met computerschermen.

Verlichting in badkamer
Hou in je badkamer rekening met de speciale veiligheidsvoorschriften van het AREI. Zorg dat je lichtpunten op voldoende afstand van een waterbron liggen en zorg voor een hermetische afsluiting van je lichtbronnen (IP44).
Neem rondom de spiegel geen warm wit licht, maar ga eerder voor neutraal wit van 4000K

Spiegelverlichting: hier is het belangrijk om voor armaturen te kiezen die het gezicht van vooraf verlichten om schaduwvorming te vermijden. Denk aan armaturen aan weerszijden van de spiegel op ooghoogte. Per armatuur volstaat 10 tot 15W. Een andere mogelijkheid is een armatuur boven de spiegel, al zal dit al voor minieme schaduwvorming zorgen. Hier is 15 tot 24W voldoende.
Algemene verlichting: meestal een plafondarmatuur. Zorg voor lampen met een juiste kleurweergave.

Verlichting in hal, gang en trap
In de hal, gang en trap heb je een goede verlichting nodig ter hoogte van de vloer. Zo kan je veilig de trap gebruiken.
Hang in de buurt van de trap eventueel plafondlampen, downlights, wandarmaturen of een combinatie van de drie. Als je een plafondlamp installeert, zorg er dan voor dat ze zich minimaal 2 tot 2,5 meter boven de grond bevinden.
Plaats de lichtschakelaar op een gemakkelijk bereikbare plaats. Een schakelaar met een veiligheidslampje is hier interessant.
Kies een warme lichtkleur 2700 à 3000K.
Tip: om niet verblind te worden, plaats je beter geen downlights bovenaan de trap.

Verlichting in berging, kelder en wasruimte
De berging, kelder en wasruimte zijn geen leefruimtes, dus geef je beter de voorkeur aan functionele armaturen en verlichting. De plafondlamp is hier een goede keuze.

Verlicht de keldertrap goed van boven tot onder.
Plaats een schakelaar bovenaan de deur en in de kelder, zo komen je familieleden niet plotseling zonder licht te zitten.

Verlichting in toilet
De verlichting in deze ruimte bestaat meestal uit plafondlampen of ingebouwde downlights. Als je ook een wastafel hebt met daarboven een spiegel kan je eventueel wandarmaturen voorzien. Omdat het een kleine ruimte is, is een vermogen van 10 tot 13W voor de volledige ruimte meestal voldoende.

Verlichting in garage
In de garage zijn fluorescentielampen of led-profielen het populairst. Zorg hier voor een goede spreiding van de lichtpunten, anders worden de ruimten links en rechts van de wagen zwak belicht. Twee enkele lampen evenwijdig met de wagen zijn beter dan een dubbele lamp in het midden.

Verlichting in tuin

Basisverlichting: voorzie aan de gevel, het tuinhuis, het tuinpad, de voordeur, het terras en de oprit. Kies hier voor lampen met 500 à 700 lumen in neutraal wit licht (4000K).
Accentverlichting: Grondspot, led strip of lichtketting in warme lichtkleur (2700 à 3000K).

Richtlijnen voor inbouwspot verlichting

Algemene verlichting : Plaats één inbouwspot per 2 tot 3 vierkante meter. Dit zorgt voor een gelijkmatige verdeling van het licht in de ruimte.
Voor accentverlichting en functionele verlichting kunt u minder inbouwspots gebruiken dan voor algemene verlichting.